Alexander en Job praten over de verscheidenheid aan bijbelboeken, samenhang en context. Hoe kun je de boeken in de bijbel lezen, en wat is belangrijk om bij stil te staan wanneer je dit doet?
Transcript
I: Dit is Hoorbaar Geloof, de podcast van de gereformeerde kerk in Sliedrecht. Ik ben Job van Achterberg en vandaag hebben we een theologische aflevering. Mijn gast is Alexander Veerman. Dag Alexander.
R: Hallo. Nou, fijn om hier weer te zijn, Job.
I: Ja, het is weer even geleden.
R: Ja.
I: En vandaag blijven we dichtbij het boek zelf, we willen het hebben over hoe je de Bijbel leest. En ik moet zeggen, ik was wel een soort zenuwachtig voor deze opname, want ja hoe lees je de Bijbel. Ik lees ‘m niet zo vaak. Sowieso lees ik ‘m meer dan vroeger, voordat ik me überhaupt weer met het Christendom ging bezighouden. Hoe lees jij de Bijbel Alexander?
R: Ik lees ‘m […] ja zeg maar ik ben natuurlijk predikant, dus vanuit mijn werk pak ik ‘m er geregeld bij zal ik maar zeggen. Dus bij de voorbereiding op diensten komt het naar voren natuurlijk. Als ik bij mensen op bezoek ben en we lezen een stukje, dan komt het boek natuurlijk ook uit de tas en lezen we een stukje uit de Bijbel. En vervolgens voor mijzelf, en dat is wel van belang, probeer ik ook het op peil te houden. En ik moet zeggen wat jij zegt, dat het niet altijd meevalt, dat herken ik. Je moet er echt even voor gaan zitten en tijd voor gaan maken. We lezen in ons gezin aan tafel de Bijbel. En voor mijzelf, ik ben weleens begonnen met de Bijbel van voor naar achter, gewoon eens even, of even, de Bijbel in een jaar. Dat heb ik toen ook met een aantal gemeenteleden gedaan om er gewoon eens doorheen te gaan, grote stukken te lezen. En soms is het ook prettig om het juist klein te houden. Dus dat je gewoon een bepaalde Bijbeltekst zoekt, of openslaat, of vindt, of aangereikt krijgt en dat je daar wat over gaat nadenken. Dat je op de een of andere manier daar wat over mediteert, daar stil bij bent. Dus je kan de Bijbel op meerdere manieren lezen. Dus voor mijzelf is het een […] ook zeg maar, komt hij veel op de plank omdat ik werk met de Bijbel. Voor mij persoonlijk zou ik willen dat hij meer open ging.
I: Ja?
R: Ja, natuurlijk dat is […] maar goed dat heeft ook met mezelf te maken. Ik heb dat ook denk ik […] ik heb dat toen ook in de kerk een keer genoemd, dat kijk je hebt mensen die vinden het makkelijker om stil te staan, om tijd te nemen, stille tijd te nemen. En ik ben meer activistisch, ik doe liever dingen. Dus voor mij zit geloven ook meer in dingen doen, een ander helpen, in gesprek zijn. Daar vind ik heel veel, noem het even Goddelijke energie, dat komt dan ook op ons toe, ook in het gesprek zeg maar. En de stille tijd dat vind ik ingewikkeld. Nou en dan heb ik eigenlijk andere mensen nodig die mij helpen om ook zo’n stille tijd om daar ook mee aan de slag te gaan. Dus bijvoorbeeld we hebben toen, vorig jaar zijn we begonnen met een gebedsmoment in de kerk, op woensdagochtend, eigenlijk was dat voor mezelf omdat ik mensen nodig heb om gewoon tijd te hebben om stil te zijn. En dat doen wij met elkaar en dat helpt mij dan weer. En dat is mooi. En dat is met de Bijbel dus ook zo. Dus we hebben toen in een van mijn vorige gemeenten hebben we de Bijbel in een jaar gedaan, omdat ik dacht ik wil gewoon heel graag weer eens die hele Bijbel door, maar ik kom er niet aan toe. Nou, als we het nou met elkaar doen, dan is het makkelijker. Nou, dus dat even voor mezelf.
I: Kom je dan ook weer nieuwe dingen tegen als je zo’n Bijbel van het begin […]
R: Voortdurend, voortdurend. Ja, dus het is in die zin een spectaculair boek met ook hele bizarre verhalen waarbij je denkt van wat moet ik hier nou weer mee. Ik zou het liever overslaan, maar dat is wel aardig dus dat je ook altijd denkt van het staat er niet voor niks dus laat ik eens proberen te ontdekken waarom dat nou in de Bijbel staat. Dus het is wel het boek wat je blijft verrassen en verbazen.
I: Een goede vriend van me die is op een gegeven moment de Bijbel helemaal op gaan schrijven.
R: Ja.
I: En, nou ja mijn respect heeft hij, want ik moet er niet aan denken dat je al die spijswetten door moet en al die, die heeft die voortgebracht en die heeft die voortgebracht in zo’n eindeloze lijn van geslachtsverwekking. Dus dat zijn de minder spannende gedeelten van de Bijbel in mijn optiek.
R: Ja, tot op zekere hoogte. Sommige geslachtsregisters zijn ook bijzonder interessant omdat die ook heel veel theologie vertellen. Wat interessant is bijvoorbeeld in de evangeliën daar heb je twee geslachtsregisters van Jezus. In Mattheus en in Lucas. En Mattheus die verbindt Jezus aan de zoon van David, de zoon van Abraham, dus dat is eigenlijk de vervulling van het koningschap en van de belofte dat aan Abraham gedaan is. En Lucas laat de geslachtsregister teruglopen tot Adam, dus de eerste mens. Dus Jezus is eigenlijk de ware mens, de zoon van Adam, de zoon van God. Dus dan zie je dat in die keuzes van hoe een geslachtsregister verteld wordt dat daar zeg maar ook theologische keuzes gemaakt worden. Een Bijbelschrijver wil een verhaal vertellen, dus dat is wat ook in die wat saaiere stukken vaak terugkomt. En ik denk, want de kernvraag is hoe lees je de Bijbel, ik denk dat het verschil maakt of je de Bijbel voor het eerst open doet, of dat je, noem het even, een geoefende Bijbellezer bent. Het maakt ook uit wat je zoekt. Of je gewoon eens wilt weten hoe werkt dat nou in de Bijbel, of ik wil geïnspireerd worden door God. Dus dat zijn natuurlijk ook belangrijke vragen die ook bepalen hoe je met de Bijbel om zult gaan. En ik denk dat het goed is om te bedenken dat je eigenlijk twee uitersten hebt als het gaat om de visie op de Bijbel. Ik denk dat dat van belang is, de visie op de Bijbel. Er zijn gelovigen die zeggen de Bijbel is van A tot Z volledig geïnspireerd door de Heilige Geest. Dus dat betekent dat vanaf Genesis 1 vers 1 tot en met het laatste vers van Openbaring, alle woorden letterlijk door de Heilige Geest zijn ingegeven aan de Bijbelschrijvers. En dat betekent dus ook dat je elk Bijbelvers ook heel veel gezag geeft, want het is namelijk het woord van God en daar valt ook niet over te discussiëren. Het is zoals het is. Een ander uiterste is dat je zegt het is een boek vol wijsheid, dat is interessant. Je hebt de sprookjes van Grimm, razend boeiende sprookjes en die laten iets zien van een cultuur, van een tijd, van de strijd tussen goed en kwaad. Nou en de Bijbel is ook zo’n boek vol met verhalen, wijsheidsverhalen, veel symboliek, razend interessant. En ik denk dat beide uitersten de Bijbel zelf tekort doen. Op het moment dat je zegt het is alleen maar, noem het even, een wijsheidsboek, dan zit er ook geen gezag meer in en doe je ook geen recht aan dat je God kunt ontmoeten in die Bijbel. Het is het woord van God en we lezen ook in Johannes 1 en in Genesis 1 dat als God spreekt er ook een wereld kan ontstaan. Dus vanuit die Bijbel spreekt God, dat vind ik belangrijk. Dus ik vind het de Bijbel tekort doen als je zegt het zijn alleen maar sprookjes, of het is alleen maar symboliek, maar als je zegt elk vers is volledig van de Heilige Geest dan doe je de Bijbel ook tekort, en misschien ook wel onszelf als luisteraars van de Bijbel, omdat de Bijbel in een bepaalde tijd geschreven is, in een bepaalde context, met een bepaalde visie van die tijd en in een andere tijd gelezen wordt. En je hebt bijvoorbeeld hele aantoonbare voorbeelden waarin je zegt van ja dat is ook contextueel. Bijvoorbeeld dat er staat de wind wordt opgewekt uit de vier hoeken van de aarde.
I: Ja.
R: Nou, daarvan weten we dat de aarde geen hoeken heeft, maar dat de aarde rond is, maar in dat wereldbeeld was dat natuurlijk een heel logische manier van spreken. Dat is dus even een klein voorbeeldje van hoe het in een bepaalde context geschreven is. Logisch en nu lezen we het anders en vertalen we het naar onze tijd.
I: Ja. Ja, dat vind ik zelf ook wel moeilijk, want stel dat ik de Bijbel als het ene uiterste zou interpreteren, letterlijk waar, of het boek vol wijsheid, in beide gevallen krijg ik toch wat moeite met, ik noem maar iets, een gedeelte zoals, volgens mij is dat Numeri 31, de afslachting van de Midjanieten.
R: Ja.
I: Ik denk ja het zal ongetwijfeld gebeurd zijn, maar wat ik daar nou uit moet halen dat vind ik in beide optiek vind ik dat een moeilijk gedeelte en dan ga je je ook afvragen van ja waarom staat dat daar dan. Waarom is dat er niet uitgehaald, of waarom is dat er juist in gehouden? En ik denk dat je daarvoor toch iets meer theologisch onderlegd moet zijn om dat het juiste plekje te geven.
R: Nou ja, kijk wat van belang is, is om te zien dat de Bijbel ook een aantal literaire vormen heeft. Dus er sprake is van, noem het even, geschiedschrijving, of geschiedenisboeken zullen we maar zeggen. Wel vanuit die tijd, ook Flavius Josephus was een historicus in de Romeinse tijd maar ook hij had een bepaalde manier van opschrijven, dus het is ook niet zo dat hij dezelfde feitelijkheid nastreefde als onze geschiedschrijvers nu zouden doen. Hoewel ook onze geschiedschrijvers ook keuzes maken, dus Loe de Jong werd later ook nog aangesproken omdat hij bepaalde passages had laten gaan in de geschiedenis. Dus je hebt geschiedenis, je hebt, nou noem het even gedichten, poëzie. Je hebt profetieën, apocalyptiek, dus boeken die gaan over de toekomst. Maar allerlei soorten […] en brieven. De brieven van Paulus, evangeliën, en dat moet je ook meewegen van hebben we hier te maken met een geschiedenisboek of niet. En ik denk dat het goed is om ook te kijken naar het grote verhaal van de Bijbel, want dat helpt ook om de hoofdstukken te interpreteren. Neem een boek als Rechters, dat gaat over de mensen die in de tussentijd Israël hebben aangestuurd, de bekende rechter is bijvoorbeeld Simsom maar ook Samuel, dat soort mannen, maar ook soms vrouwen, die na die tijd dat Israël […] het Joodse volk in Israël was aangeland het volk moesten aansturen voordat de koningen er waren. Nou, wat je in Rechters leest, is dat het eigenlijk een refrein is als ze doen wat God van ze vraagt dan gaat het ze goed. Vergeten ze God dan gaat het mis. En wat je in dat boek Rechters ziet, is dat het eigenlijk van kwaad tot erger gaat. Dus in het begin is het nog wel oké, maar op het einde toe dan heb je de meest afschuwelijke verhalen. Die zijn ook echt niet om aan tafel te lezen, dat is echt 18 plus. Bijzonder gewelddadig en je denkt waarom staat het in de Bijbel.
I: Ja, precies.
R: Nou, en dat heeft er dus mee te maken dat de Bijbel eigenlijk het verhaal wil vertellen van wie is God, wie is de mens, hoe verhouden zij zich met elkaar en wat is het goede leven. Dat is eigenlijk de kernvraag van de Bijbel. Wat is het goede leven. En de Bijbel zegt het goede leven dat vind je als jij in relatie leeft met God.
I: Ja.
R: En waarom is dat zo? Omdat jij als mens geschapen bent naar Gods beeld. Dus op het moment dat jij leeft zoals God dat van jou vraagt dan ben je een beelddrager van God en vind je het goede leven. Daar gaat het in Genesis over en je zou kunnen zeggen dat Genesis de prelude is, het begin ook van wie wij zijn als mens en wie God is en de rest vloeit daaruit voort. Dus dat God zegt ik wil een tegenover, ik creëer de mens, schepping. En wat voor die mens belangrijk is, is vrijheid. Dus God neemt ook een gok, want je hebt niks aan een tegenover als dat een pop is die alleen maar kan buikspreken, want dan is het gewoon […] ja dat is geen tegenover. Dat betekent dat er vrijheid moet zijn. En de ultieme vrijheid is, dat je ook tegen je schepper kunt kiezen. En als je dat […] als God die gok niet zou wagen, dan is het ook de relatie niet echt, zullen we maar zeggen. Iemand kan pas echt voor jou kiezen, als hij ook de vrijheid heeft om tegen jou te kiezen. Dat is waar het in de eerste drie hoofdstukken eigenlijk over gaat. Dus de mens is beelddrager van God, icoon. Een icoon opent een wereld. Dus in de Oost orthodoxe kerk heb je veel iconen en op het moment dat je naar een icoon kijkt dan is het niet alleen het plaatje wat je ziet, maar eigenlijk ook de wereld die erachter open gaat, de wereld van God. En zo is de mens ook icoon van God. Het is eigenlijk als je naar een mens kijkt, gaat die wereld van God open. Dat is het plan. En er zijn twee woorden zijn belangrijk: vrijheid en relatie. Dat zijn de kernwoorden van het mens-zijn in de Bijbel. De mens kiest tegen God, want die zegt ja ik weet niet of we wel zo goed af zijn met God, ik doe het liever zelf. Genesis 3 is dat. En dan is de rest van eigenlijk de Bijbel gaat over God die opnieuw een verbond sluit met de mensen, opnieuw roept en zoekt en een reddingsplan heeft. En het reddingsplan is eerst Abraham, als vader van alle gelovigen, de rechtvaardige. Of daarvoor eigenlijk nog Noach, dus je zou kunnen zeggen dat het eerste verbond gesloten werd met Adam zelf, dus de eerste mens. Dus eigenlijk met de mensheid. Maar Adam kiest tegen God. Dan wordt een verbond gesloten met Noach, Genesis 6 is dat.
I: Ja.
R: Want Noach is een van de weinigen rechtvaardig, dus je ziet eigenlijk in die eerste vijf boeken van Genesis, of in de eerste vijf hoofdstukken van Genesis, razend spectaculair, dat eigenlijk in no time die goede schepping verwordt tot de chaos van voor de schepping. Dus dat als je leest wat er in hoofdstuk vier en hoofdstuk vijf gebeurt dan is die chaos alweer eigenlijk compleet. Aan het begin van Genesis 6 waar Noach wordt geïntroduceerd dan zie je ook dat alles gemixt en vermengd is en dat het kwaad huishoudt op aarde. En dan zegt God ik sluit een nieuw verbond met Noach en ik begin overnieuw. Nou, dat verbond houdt ook geen stand, want op het moment dat Noach dan uit zijn boot stapt, nou dan wordt hij direct dronken en gaat het mis zeg maar. Nou, Abraham krijgt ook een […] daar sluit God vervolgens een verbond mee, dat is eigenlijk een verbond met de rechtvaardige, maar ook met een volk. Je zult een volk krijgen, en dat volk dat gaat zich aan mij verbinden en door dat volk zal de aarde ook geheiligd worden. Dat is eigenlijk het plan met het Joodse volk. Het is nooit een uitverkiezing in het Oude Testament betekent niet ten koste van een ander, maar altijd ten dienste van een ander. Dus het volk Israël wordt uitgekozen zodat anderen ook iets gaan opdoen aan wie God is. En dan zie je dus in het Oude Testament dat dat uiteindelijk mislukt. Dus ze gaan wel naar het beloofde land. En dat is ook mooi bijvoorbeeld in Joshua, dat is het eerste boekje na de Pentateuch, de eerste vijf boeken van de Bijbel. Joshua volgt Mozes op. Mozes was de grote leider van Israël. En we ontdekken nu ook dat Joshua niet alleen maar historie is, maar ook profetie. Want op het moment dat je bijvoorbeeld leest dat Joshua het beloofde land binnentrekt, dan loopt dat helemaal tot daar waar ooit de Hof van Eden werd gesitueerd. Dus het loopt veel verder door zeg maar. Dus die, noem het even, de verovering van het beloofde land, heeft ook te maken met het binnenkomen in de Hof van Eden, dus in het beloofde land daar waar God woont en daar waar het weer goed toeven is. Maar Israël houdt daar geen stand. Nou, dat zie je gebeuren bij Rechters, dus dat ze eigenlijk steeds op twee gedachten hinken: gaan we God dienen of doen we het zelf, waarin ze precies zijn zoals ik zelf ben. Er is niks vreemds aan Israël, dat is precies wie wij als mensen ook zijn. En dan zegt God er komt een andere redder en dat is Jezus. En daar gaan dan de profetieën over, want uiteindelijk na Rechters komt Koningen, dus er komt […] en Koning David is zeg maar de gestalte van de redder, maar ook die houdt geen stand.
I: Het is steeds dat zie de mens, nee toch niet. Zie de mens […] en uiteindelijk.
R: Nee, precies. Ja. En dan uiteindelijk zie je ook dat het volk Israël in ballingschap wordt gebracht en dat is een dramatisch moment, want op het moment dat je met hart en ziel gelooft dat jij verbonden met God en dat je woont in het land wat jou daar God gegeven is en waar je ook zeg maar aan je bestemming komt en jij wordt daaruit weggevoerd dan is eigenlijk alles mislukt. Dus dat was ook de pijn van de ballingschap. En dan zegt God maar ik ga nu een andere Messias laten komen en die zal het goedmaken en dat is dan Jezus die dan komt. Dus daar […] Jezus zelf die zegt, dat zie je in de evangeliën. De evangeliën proberen eigenlijk aan te tonen kijk nou dat wie beloofd was in de profetieën dat zie je nu gebeuren met Jezus.
I: Ja, hij zegt het zelf.
R: Hij zegt het zelf. Precies en ik denk altijd dat is voor wie geloof hecht aan de Bijbel is dat overtuigend, voor iemand die zeg maar zich afvragen hoe moet ik de Bijbel lezen en is dat waar dan is het natuurlijk een cirkelredenering, want op het moment dat als ik waarde hecht aan de Bijbel zeg ik ja maar het staat in de Bijbel en dan zegt hij ja maar so what, want de Bijbel is propaganda, maar wat je in ieder geval kunt zien is dat dus de vier evangelisten proberen duidelijk te maken kijk nou deze Jezus is die beloofde Messias. Nou, en die brieven van Paulus gaan daar dan ook over zeg maar, waarin het nog meer wordt toegespitst. Er ontstaat een nieuwe beweging. Volgelingen van Jezus, mensen van de Weg. En Paulus speelt daar een belangrijke rol in.
I: Ja.
R: En hij probeert mensen handen en voeten te geven hoe ben je nou mensen van de Weg. Nou en dat is eigenlijk een beetje het verhaal van de Bijbel.
I: Oké. Ja, want ik las een uitspraak van een oude Kerkvader Ireneus.
R: Ja, kan.
I: En die zei dat, volgens mij als ik het me goed herinner, die zei het Oude Testament is een mozaïek van Christus. Wat jij zegt dus dat hij daarin al wordt aangekondigd, dat je hem daarin kunt vinden.
R: Ja.
I: Dus dat is ook weer die leidende dienaar, is dat Jesaja 53.
R: Ja, er zijn vijf teksten over de leidende knecht en Jesaja 53 is daar de bekendste van. Ja. En het is […] er wordt verschillend over gedacht van kun je het Oude Testament Christus centrisch lezen. Ik denk dat het kan, ook omdat Jezus zelf op die manier ja zeg maar het ons heeft uitgelegd. Het is wel goed om te bedenken dat toen die verhalen werden opgeschreven de schrijvers zelf niet per se aan de Messias dachten. Het was soms ook veel dichterbij. En er zijn profetieën die wij heel erg op Jezus betrekken. Zie een vrouw zo zwanger worden, Jesaja 7, waarvan we ook weten dat die, toen Jesaja die uitspraak, een hele concrete vervulling had in die tijd zelf.
I: Oké.
R: Dus dat is ook wel interessant, dus het kan allebei. Dus ik denk ook het is ook goed om te bedenken wil je het Oude Testament goed begrijpen, dat je begint met het te lezen vanuit, noem het even, de context van die tijd. En dat wij als Christenen kunnen zeggen hier zijn wel opmerkelijke overeenkomsten of aanwijzingen en wij kunnen op de een of andere manier zien dat hier lijnen getrokken worden vanuit het Nieuwe Testament terug naar het Oude Testament.
I: Ja. Ja, want dat lees je ook in het Nieuwe Testament voortdurend van dit en dit werd gedaan zodat dit in vervulling ging en dat gedaan zodat dat in vervulling ging. Ik denk ja, ik snap ook wel dat er mensen zijn die na Jezus, nadat hij overleden was, hebben gekeken van wat was hier nou aan de hand en hoe kunnen we dit plaatsen, want we begrijpen het eigenlijk niet zo goed. Stel nou dat iemand zou willen beginnen met het lezen van de Bijbel, wat zou je ze dan aanraden?
R: Ja, ik zou ze aanraden om ik denk samen te lezen.
I: Oké.
R: Ik denk dat dat handig is, zodat je ook vragen kunt stellen. Dat je ook […] want je loopt best wel tegen dingen op. Wat wordt nou bedoeld, waar gaat het nou precies over. Wat ik denk, is dat Genesis een belangrijk hoofdstuk, ja zeg maar een belangrijk boekje in de Bijbel is, omdat daar zeg maar eigenlijk de eerste verhalen verteld worden. En ik denk dat Johannes, het evangelie van Johannes een mooi, toegankelijk evangelie is, waarin Johannes probeert uit te leggen dat Jezus ook echt Gods zoon is. Dus die twee denk ik dat sowieso handig is om te lezen, maar het helpt wel om wat achtergronden te kennen en om met iemand in gesprek te zijn. Ik denk dat dat echt fijn is.
I: Ja, toen ik begon met het lezen van de evangeliën, tenminste dat werd me toen aangeraden van nou ga […] als je hier allemaal vragen over hebt, ga die evangeliën maar eens lezen. Ik moet zeggen Johannes is inderdaad ook een van de meer toegankelijkere. Er zit daar niet zo’n stuk in zoals de Bergrede maar de persoon komt daarin wel heel erg dichtbij.
R: Ja. Nou kijk en ik denk wat ook van belang is, als je de Bijbel leest, dat je ook een soort leeswijzers hebt, dus ik heb net even genoemd van je hebt twee uitersten. En ik geloof dus dat je Gods woord vindt in de […] dat de Bijbel Gods woord is, maar dat je wel rekening moet houden met dat het in de ene context is geschreven en in de andere context wordt gelezen. En dan is het ook van belang dat je ook bijvoorbeeld nadenkt over dat […] ook als je bijvoorbeeld de regels leest in het Oude Testament, dat je ook verschil mag maken tussen normen en waarden. Normen kunnen tijdgebonden zijn en waarden is […] overstijgt een cultuur en een context. En dan moet je bijvoorbeeld denken aan dat bijvoorbeeld dat bepaalde straffen werden […] iemand die overspel pleegde die moest worden gestenigd.
I: Ja.
R: Nou, daar zijn we nu niet meer zo van, van het stenigen.
I: Ja.
R: Maar je zou kunnen zeggen dus dat is een norm. Een norm is als jij iets doet wat niet oké is, dan past daar een fikse straf bij. Maar je zou kunnen zeggen dat de waarde die erachter zit trouw is. En trouw is zo belangrijk dat het je leven aangaat. Nou, op het moment dat je op die manier zeg maar de wetten leest dan komt daar ook meer beweging in naar onze eigen tijd zeg maar. Denk ik.
I: Ja, maar het verlangt nog wel van je dat je die context kunt begrijpen. Zijn er dan leeswijzers voor die jij kent?
R: Nou ja goed Piet Schelling heeft een boekje geschreven over een aantal ingewikkelde verhalen in de Bijbel en die heeft ook wat leeswijzers geeft hij dan.
I: Piet Schelling?
R: Piet Schelling, ja. Ik ben de titel van […] heb ik even niet paraat. Maar dat is wel een interessant boekje. En ik denk dat die […] je hebt ook de Bijbel voor Dummies, die gewoon even, noem het even, de verhalen bij langs gaat, want het is ook wel prettig om gewoon even wat achtergrondkennis te hebben, want je hebt soms ook dat, nou bijvoorbeeld in Mattheus. Mattheus die bouwt zijn evangelie op om aan te tonen dat Jezus als het ware, het ware Israël is. Dus noem het even de vervulling van hoe Israël had moeten zijn. En dat is wel interessant dat ik dat zeg, dat Mattheus het opbouwt, en dat is ook een belangrijk gegeven. Je hebt vier evangeliën, en ik vind het ook altijd enorm prettig, dus je kan ook, je mag ook een beetje, er is ook een bandbreedte in het lezen van de Bijbel. In het nadenken over waarheid en hoe je dingen moet lezen, hoe je dingen moet vertellen. Blijkbaar is het prima om vier ingangen te hebben om een verhaal te vertellen.
I: Ja, want Marcus is wel echt heel erg recht voor zijn raap van nou daar gaan we, dit is er gebeurd en bap bap bap bap.
R: Precies dus wat je ziet is dat alle vier de evangeliën een keuze hebben gemaakt omdat ze iets willen vertellen. Marcus is het oudste evangelie. En daar zit heel veel vaart in. Marcus wil vooral vertellen Jezus was er en dat gaat als een speer naar het lijden en sterven, daar ligt ook het zwaartepunt. Dat zie je in alle evangeliën trouwens. Mattheus is vooral in gesprek met Joodse luisteraars en die bouwt zeg maar heel sterk zijn evangelie op rond de geschiedenis van Israël. Dus bijvoorbeeld de vlucht naar Egypte, daar komen ook weer parallellen met Jozef en met Mozes. En de Bergrede ook Mozes die op de berg staat en de 10 geboden krijgt, dus daar zijn parallellen. En zo wordt het evangelie ook ingedeeld en doorverteld. En Mattheus zegt ook steeds kijk hier gaat dit in vervulling, hier gaat dat in vervulling. Je moet haast wel blind zijn, wil je niet zien dat deze Jezus uiteindelijk de vervulling is van wie wij als volk zouden moeten zijn. Lucas is meer in gesprek met, noem het even, ja de luisteraars van buiten het volk van Israël, het volk Israël. En dan zie je ook dat hij wat meer kernhoofdstukken heeft als de verloren zoon, mensen die buiten de boot vallen, het schaap wat kwijt was in Lucas 15 eens een keer een hoofdstuk. En je ziet dat een heel groot deel van Lucas is een reisverslag. Ze zijn onderweg, ze gaan op weg naar Jeruzalem en daarin vinden gebeurtenissen en verhalen plaats. Heel veel verhalen van wat in Mattheus staat en Marcus kwam in Lucas terug, worden iets anders gerangschikt en soms ook […] krijgt een iets ander speerpunt. En Johannes is meer […] die is het meest ja terugkijkend zeg maar. Die zegt van Jezus is echt Gods zoon en dat zie je hieraan. En bij Johannes is bijvoorbeeld opmerkelijk, het begint natuurlijk met dat wijnwonder. Nou, daarin wordt eigenlijk ook een soort ja prachtig begin geschetst. Het is feest, het feestmaal komt eraan. Dus hier stroomt goddelijk […] de goddelijke wijnen gaan hier stromen. En je hebt al die verhalen van ik ben. Ik ben het levende water, ik ben het levende brood. En dat ik ben ja dat roept bij Joodse luisteraars ook de naam van God in herinnering. Jahweh, ik ben wie ik ben. Dus daar zitten ook weer overlappen zeg maar.
I: Ja, dus om het samen te vatten, het is een moeilijk boek om te lezen, je moet wel enigszins wat geschiedkundige context hebben, vooral bij het Oude Testament. Begin eens met Genesis en ga daarna misschien de evangeliën lezen. Heb ik je zo goed begrepen.
R: Ja, precies en ik denk kijk de Bijbel is ook bedoeld als een relationeel boek. Ik denk dat geloven te maken heeft met de sprong om in relatie met God te durven staan. En die Bijbel wil ook in relatie staan. Elk Bijbelverhaal heeft je iets te vertellen. Dus het is ook interessant om het op die manier te lezen. Niet te snel te zeggen van ik snap er geen hout van, waar gaat dit over, wat stom.
I: Ja.
R: Maar wat heeft de Bijbel mij te vertellen. En op het moment dat je het aandurft, je kan op verschillende manieren die Bijbel oppakken. Je kan gewoon nieuwsgierig zijn, maar je kan ook, noem het, op zoek zijn naar geloof. Op het moment dat je daar echt naar op zoek bent, dan zou ik ook zeggen ga ook vooral bidden. Voordat je de Bijbel opent, bidt ook dat het je iets mag laten zien van die andere wereld, van het goede leven. Dat is er ook weer heel mooi in.
I: Ja. Nou dat vind ik een mooie uitdaging Alexander. Ja, ik vond dit een interessante aflevering. En ondanks dat ik er wat tegenop zag, is het een mooi gesprek geworden. Dank je wel.
R: Oké, graag gedaan.